چاپ سیلک (Silk print) از جمله قدیمی‌ترین و ابتدایی‌ترین روش‌های چاپ دیزاین محصول محسوب می‌شود که نخستین بار مردم کشور ژاپن از این روش استفاده کردند. به دلیل راحتی فرایند چاپ به تدریج استفاده از این روش چاپ در سایر کشورها نیز رونق یافت. در حال حاضر برای چاپ انواع بسته بندی و درج نوشته یا تصویر بر روی پارچه و ابزارهای تبلیغاتی مانند لیوان از چاپ سیلک استفاده می‌کنند. در ادامه این مطلب از سایت اینپک توضیحات بیشتری درباره این تکنیک چاپ ارائه شده است زیرا این شرکت که در حوزه بسته‌بندی محصولات فعالیت دارد، برای چاپ اشکال مختلف طراحی بسته بندی از روش‌های مختلف چاپ مانند سیلک استفاده می‌کند
چاپ سیلک چیست؟
چاپ سیلک یکی از روش‌های چاپ است که فرایند چاپ تصویر از طریق یک پارچه یا توری که سوراخ‌های بسیار ریز دارد، انجام می‌شود. معمولا توری در یک قاب ثابت قرار می‌گیرد و نوشته یا تصویری که قرار است بر روی سطح مورد‌نظر درج شود بر روی آن کشیده می‌شود. معمولا برخی از قسمت‌های توری را با مواد مخصوصی می‌پوشانند تا رنگ از آن عبور نکند.
از این شیوه چاپ بیشتر برای چاپ تصویر بر روی پارچه یا لباس استفاده می‌شود. در واقع به جرات می‌توان گفت که این روش چاپ نقش بسیار مهمی در رونق صنایع نساجی و طراحی لباس داشته است.
چاپ سیلک معمولا به دو روش دستی و اتوماتیک قابل انجام است. از آنجایی که روش دستی کمی زمان‌بر لست و کمی کند پیش می‌رود، در حال حاضر به دلیل پیشرفت دستگاه‌های چاپ، اکثر کارگاه‌ها از روش اتوماتیک استفاده می‌کنند.
مراحل چاپ سیلک
این شیوه به صورت کاملا اتوماتیک و به وسیله دستگاه‌های چاپ مخصوص انجام می‌شود. معمولا چاپ سیلک دارای سه مرحله کلی است که در مرحله اول الگو یا همان توری که قرار است رنگ از آن عبور کند آماده می‌شود، در مرحله دوم پروسه چاپ اجرایی می‌شود و در مرحله سوم کار تکمیل می‌گردد.
مرحله اول
- طراحی طرح با انواع نرم افزارهای طراحی
- پرینت گرفتن طرح مورد‌نظر بر روی کاغذ کالک
- انتخاب شابلون برای کشیدن توری
- کشیدن ترکیب ماده حساس به نور و لاک روی توری
- خشک کردن توری
- بررسی توری شابلون از نظر عبور نور
مرحله دوم
پس از آماده‌سازی الگو نوبت به مرحله اصلی چاپ می‌رسد، در این مرحله طرح و سطحی مورد‌نظر در دستگاه چاپ قرار می‌گیرند. سپس رنگ بر روی طرح پاشیده می‌شود و کاردک مخصوص دستگاه به صورت خودکار بر روی سطح پارچه حرکت می‌کند تا رنگ در همه جا به صورت یکنواخت پخش شود.
مرحله سوم
در مرحله سوم سطح مورد‌نظر را در دستگاه خشک کن قرار می‌دهند تا کاملا خشک شود. پس از خشک شدن آن را به دقت بررسی می‌کنند تا طرح به درستی چاپ شده باشد و در صورت وجود عیب یا نقص آن را برطرف می‌کنند.
رنگ های مورد استفاده در چاپ سیلک
در روش چاپ سیلک امکان استفاده از رنگ‌های گوناگون وجود دارد. معمولا رنگ‌هایی که ترکیب آب و روغن دارند برای استفاده در تکنیک چاپ سیلک مناسب هستند. در ادامه به چند نمونه از رنگ‌هایی کاربردی که در تکنیک سیلک مورد استفاده قرار می‌گیرد، اشاره شده است:
- جوهر pvc: از این رنگ بیشتر برای چاپ قطعات صنعتی، چوب، چرم مصنوعی، فلز، تقویم و سررسید، پلاستیک یا نایلون کاربرد دارد.
- رنگ پلاستیزول: معمولا برای چاپ نقش روی پارچه و لباس از این نوع رنگ استفاده می‌کنند.
- رنگ جیر: معمولا این رنگ را به رنگ‌پلاستیزول اضافه می‌کنند تا رنگ حالت جیری پیدا کند.
- رنگ پلی اتیلن: به دلیل چسبندگی بالایی که رنگ پلی اتیلن دارد از آن می‌توان برای اجسامی که جنس سخت دارند، استفاده کرد.
- رنگ اورینت: این رنگ حالت خمیری دارد و برای چاپ تصویر و طرح بر روی پارچه کتان و نخ پنبه بسیار مناسب است.
بهترین جوهر چاپ سیلک چیست؟
جوهری که در چاپ سیلک استفاده می‌شود، نسبت به جوهر استاندارد چسبندگی بیشتری دارد و دارای خواص متنوعی است. رایج‌ترین جوهرهایی که در این چاپ استفاده می‌شود شامل جیر پایه آب، جوهر پلاستیزول، جوهر تخلیه و جوهر انبساط کننده است.
تجهیزات کاربردی در چاپ سیلک
برای پیاده سازی و چاپ سیلک نیاز به تجهیزات و وسایل مختلفی داریم، در که در ادامه این مقاله به آن خواهیم پرداخت.
لاک حساس کننده سیلک
لاک حساس که با نام امولسیون نیز معروف است، یکی از کاربردی‌ترین لوازم در چاپ سیلک است. این لاک یک روکش مقاوم در برابر ضربه و رطوبت است و باعث براق شدن چاپ و با کیفیت شدن آن می‌شود. این لاک علاوه‌بر درخشندگی بالا، از چاپ در برابر آب و خاک نیز محافظت می‌کند.
میز نور سیلک
میز نور وسیله‌ای است که برای ساخت شابلون‌های چاپ کاربرد دارد. با توجه به اینکه شدت نور، تنظیم فاصله نوردهی، تعداد نور و ارتاع از اصول عکاسی شابلون است و بدون آن شابلون کیفیتی نخواهد داشت، استفاده از این میز اهمیت بالایی دارد.
دستگاه خشک کن چاپ سیلک
دستگاه خشک کن چاپ سلیک، با ایجاد هوای گرم و یکنواخت روی کار باعث تسریع روند خشک شدن آن می‌شود. یان دستگاهها از تسمه نقاله بهره می‌برند و از یک طرف دارای ورودی تونل گرما و از سمت دیگر دارای خروجی هستند و رنگ حاصل از چاپ با عبور از این مسیر به صورت یکنواخت خشک می‌شود.
پاک کننده شابلون چاپ سیلک
پاک کننده شابلون چاپ سیلک، نوعی پودر است که جهت پاک کردن شابلون یا چاپ حساس به کار می‌رود. پودرها قابلیت پاک کنندگی بالایی دارند و باعث ایجاد طرح دوباره روی شابلون می‌شوند.
کاغذ مخصوص چاپ سیلک
کاغذ سیلک، یکی از پرکاربردترین کاغذهای دنیا است که از مواد شیمیایی ساخته شده و به نور حساس است. این کاغذها برای چاپ عکس گزینه مناسبی هستند. این کاغذ با نام کاغذ ابریشمی نیز شناخته می‌شود و بافت آن به‌گونه‌ای است که با دست قابل لمس است.
شابلون چاپ سیلک
شابلون چاپ سیلک یک چارچوب چوبی یا فلزی است که توری روی آن نصب و طرح روی توری ظاهر می‌شود با ریختن رنگ داخل این چارچوب، کار چاپ شروع می‌شود.
اسکویجی چاپ سیلک
کاردک یا اسکویچی چاپ سیلک، وسیله‌ای است که برای کشیدن رنگ از روی شابلون استفاده می‌شود. کاردک‌ها انواع مختلف دارند؛ به عنوان مثال کاردک چاپ پارچه با کاردک چاپ کاغذ متفاوت است.
کاربرد های چاپ سیلک
در ابتدا فقط برای چاپ طرح روی پارچه از تکنیک چاپ سیلک استفاده می‌کردند اما در حال حاضر به دلیل پیشرفته شدن دستگاه‌های چاپ و به وجود آمدن انواع مختلف رنگ از این شیوه، کاربرد چاپ سیلک بسیار گسترش پیدا کرده است. همچنین فرایند اجرای چاپ سیلک معمولا ساده بوده و هزینه نهایی آن نیز قیمت مناسبی دارد. به همین دلیل از این شیوه می‌توان برای چاپ تصویر روی اقلام زیر استفاده کرد:
- هدایای تبلیغاتی
- طراحی پاکت بسته بندی مواد غذایی
- تجهیزات صنعتی و پزشکی
- ظروف چینی
- محصولات آرایشی و بهداشتی
- چرم مصنوعی
- جعبه و کارتن
- پارچه
- صنایع خودروسازی
- قطعات لوازم خانگی
- سرامیک
مزیت های چاپ سیلک
- در برخی از روش‌های چاپ فقط امکان استفاده از چند رنگ محدود وجود دارد اما در چاپ سیلک تنوع رنگ‌ها بالا است و از رنگ‌های مختلف می‌توان استفاده کرد.
- امکان چاپ طرح بر روی سطح‌های دایره‌ای مانند لیوان، ساعت، تقویم و… وجود دارد.
- تعرفه دیزاین بسته محصول و هزینه چاپ سیلک در مقایسه با سایر روش‌ها مناسب است زیرا برای چاپ تصاویر نیازی به دستگاه‌های خاص و پیچیده نیست.
- ماندگاری بالا طرح از دیگر مزیت‌های چاپ سیلک به شمار می‌رود.
- طرح‌ها و تصاویری که به روش سیلک چاپ می‌شوند، از کیفیت بالایی برخوردار هستند.
- امکان چاپ طرح بر روی تیره‌ترین پارچه‌ها و سطوح وجود دارد.
معایب چاپ سیلک
معمولا هر روش یا شیوه‌‌ای که برای چاپ تصاویر مورد استفاده قرار می‌گیرد دارای یک‌سری معایب نیز است. درباره عیب چاپ سیلک باید گفت که امکان پیاده‌سازی این روش چاپ بر روی اجسام و سطوح کوچک وجود ندارد و بیشتر می‌توان برای چاپ اجسام و سطوح بزرگ از آن استفاده کرد.
هزینه چاپ سیلک
در حال حاضر به دلیل تورم و نوسان قیمت‌ها نمی‌توان یک نرخ مشخص و از پیش تعیین شده برای خدمات چاپ در نظر گرفت زیرا تجهیزات و لوازم چاپ قیمت ثابتی ندارند. هزینه چاپ سیلک نیز از این قاعده مستثنی نیست و معمولا به موارد زیر بستگی دارد:
- تعداد طرح
- پیچیدگی طرح
- تعداد رنگ‌های کاربردی
- میزان رنگ استفاده شده
- جنس سطح چاپ
- تیراژ و تعداد کار
چنانچه قصد استفاده از این روش را دارید می‌توانید با شرکت بسته بندی اینپک تماس حاصل فرمایید.
متریال مناسب برای چاپ سیلک
از چاپ سیلک برای انواع متریال‌های زیر می‌توان استفاده کرد:
- نایلکس و نایلون
- چرم
- شیشه
- مقوا
- پارجه
- کاغذ
تفاوت چاپ دیجیتال با چاپ سیلک در چیست
تفاوت چاپ سیلک و چاپ دیجیتال شامل این موارد است:
- چاپ سیلک فرایندی زمان بر است و برای تیراژهای پایین پیشنهاد نمی‌شود.
- چاپ دیجیتال بدون در نظر گرفتن تعداد رنگ‌ها از قیمت ثابتی بهره می‌برد؛ در حالی که در چاپ سیلک برای هر رنگ به شابلون جدیدی نیاز است که آماده کردن آن زمان و هزینه زیادی دارد.
- چاپ دیجیتال به شما امکان می دهد تا طرحی با جزئیات ریز انتخاب کنید؛ اما در چاپ سیلک اینگونه نیست.
- یکی از مشکلات چاپ دیجیتال، عدم شفلفیت رنگ‌ها است؛ اما این مشکل در چاپ سیلک وجود ندارد و رتگ‌ها از وضوح و شفافیت بالایی برخوردار هستند.
تاریخچه چاپ سیلک
منشا این نوع چاپ را می‌توان شیوه‌های سنتی مانند چاپ با شابلون و گرته برداری دانست. نقوشی که بر روی دیوارهای غارها موجود است، نشان از قدمت گرته برداری می‌دهد. نقش بومیان جزایر فیجی را می‌توان در تاریخچه این نوع چاپ در نظر گرفت. این مردمان از برگ درخت موز شابلون درست کرده و از طریق رنگ‌های گیاهی، به رنگ آمیزی مشغول بودند.
در سال ۱۹۰۷ شخصی با نام ا.رل اشتاین که باستان شناس بود مدعی شد خواستگاه این چاپ در چین بوده است. او در غارهای هزار بودا شابلون‌هایی پیدا کرد که با کاغذهای ضخیم ساخته شده بود.
این چاپ در همین سال در انگلستان به ثبت رسید و ابتدا برای چاپ کاغذهای گران قیمت، چاپ روی کتان و دیگر الیاف نرم استفاده شد. در سال ۱۹۲۰ محبوبیت این چاپ بیشتر شد و در موارد صنعتی نیز کاربرد پیدا کرد. در سال ۱۹۲۷ فرانسوی‌ها به موفقیت بیشتری در این چاپ دست یافتند و پس از جنگ جهانی دوم این چاپ بین کشورهای اروپایی رواج بیشتری پیدا کرد. در سال ۱۹۶۰ اولین دستگاه چاپ سیلک در کشور آمریکا تولید شد. امروزه از این چاپ روی انواع متریال‌ها استفاده می‌شود.
آنچه در مقاله چاپ سیلک خواندید
چاپ سیلک ابتدایی‌ترین شیوه برای چاپ طرح بر روی سطح است که برای انجام آن از یک توری که دارای سوراخ‌های بسیار ریز است، استفاده می‌شود. به طور کلی می‌توان گفت که این تکنیک چاپ، سبب زیبایی هر چه بیشتر اقلام و تجهیزات مختلف می‌شود. همچنین سادگی اجرای چاپ سیلک باعث شده تا بتوان از آن برای چاپ طرح بر روی سطوح مختلف مانند پارچه، ظرف، شیشه، تجهیزات صنعتی، فلز، اسباب بازی و… استفاده کرد.
